Leikanger (tidlegare kommune)

Kommunen sine grenser blei regulert i 1964 då Hellaområdet ved Fjærlandsfjordens munning blei lagt til frå Balestrand, og Tingastadområdet aust for Sogndalsfjorden blei overført til Sogndal. I 1992 blei sokna Feios og Fresvik på sørsida av Sognefjorden overført til Vik kommune og Frønningen aust for Aurlandsfjorden til Lærdal kommune.

Fjella i den tidlegare kommunen når høgaste punkt på Gunvordalsbreen, som ragar 1604 meter over havet. Berggrunnen består av gneis, som tilhøyrer Gneisregionen. I ei stripe nordaustover frå Hermansverk finst fyllitt, der fjordsidene er spesielt bratte.

Området har kystklima med framherskande luftstraumar frå vest og sørvest. Leikanger vart hardt ramma av ekstremvêret Dagmar jula 2011: Moloen, fleire kaier og murar vart øydelagde, og Esso-stasjonen fekk store skadar.

Nesten alle innbyggjarane var ved samanslåinga busette i tettstaden Hermansverk/Leikanger. Elles ligg busetnaden som eit belte langs Sognefjorden.

Leikanger er den fremste frukt- og bærbygda i Sogn. Frukthagane ligg langs Sognefjorden. Elles er husdyrhaldet viktig. Skogen var tidlegare viktig for kommunen.

Nesten all industri ligg i tettstaden Hermansverk/Leikanger. Dei viktigaste industribransjane ved samanslåinga var grafisk industri (Ingvald Husabø Prenteverk) og næringsmiddelindustri. Hermansverk har viktige fruktmottak og -lager.

Over Sognefjorden aust for Hermansverk går eit 4889 meter langt kraftleidningsspenn, som ved samanslåinga var den nest lengste i verda. I 2017 vart det sett i gang ei omfattande kraftutbygging av Sognekraft. Turistnæringa har mykje å seie.

Langs fjorden går Riksveg 55 Lom–Sognefjell–Vadheim med tilknyting til Riksveg 5 Lærdal–Florø i Sogndal og helårsvegen E16 Oslo–Bergen over Filefjell i aust og kyststamvegen på Vestlandet E39 i Vadheim i vest.

Det er ekspressbåtsamband med Bergen, Sogndal og Flåm, og det er ferjesamband med Balestrand og Vik lengst vest i kommunen. Sommarferje går i ruta Leikanger–Vangsnes–Balestrand–Fjørland.

Leikanger høyrde til Vest politidistrikt, Sogn tingrett og Gulating lagmannsrett.

Kommunen var med i regionrådet Sogn regionråd saman med Aurland, Balestrand, Høyanger, Luster, Lærdal, Sogndal, Vik og Årdal.

Leikanger kommune svarer til soknet Leikanger i Sogn prosti (Bjørgvin bispedømme) i Den norske kyrkja.

Mot slutten av 1800-talet høyrde Leikanger til Sogn fogderi i Nordre Bergenhus amt.

I Leikanger finst fleire minne frå forhistorisk tid. Ved Baldershage på Husabø vart det i 1995 gjort utgravingar i to gravhaugar frå førjernalder. I Baldershage tredde Harald Hårfagre sine barnesko. Like ved står ein åtte meter høg bautastein, Baldersteinen, som er av dei høgaste i landet og den største bautasteinen i Nord-Europa. I 2015 vart desse kulturminna innlemma i Hårfagreparken, samtidig som det vart reist eit minnesmerke over Harald Hårfagre. I parken finst òg restar etter ein gravhaug og ei båtgrav i tillegg til gull og glasperler.

Leikanger kyrkje er ei steinkyrkje frå tidleg mellomalder, som vart ombygd i 1872. I prestehagen like ved kyrkja veks det mellom anna eit tempeltre, som er den einaste attlevande arten frå tertiærtida.

Sogn Avis er den største avisa i kommunen og har hovudkontor i Leikanger. Avisa vart grunnlagd 1992, då dei to avisene Sogningen/Sogns Avis og Sogn og Fjordane vart slått saman. Avisa dekkjer heile Sogn og kjem ut fem gonger kvar veke.

Kommunevåpenet (godkjent 1963) hadde to eple i gull på kvist med tre lauv mot ein grøn bakgrunn. Motivet hadde bakgrunn i fruktproduksjonen sin verdi for Leikanger.

Namnet kjem av norrønt Leikvangir, 'leikevoller', det vil seie vollar nytta til leik og tevlingar.

• Sogndal
• Vestland

• Leikanger kommune sine nettsider

• Sogndal kommune sine nettsider

• Eggum, Terje: Leikanger kyrkje : frå mellomalderen til idag. 1999.
• Leikanger bygdebok, 1965-79, 2 bind.