Nemninga theologia dogmatica dukka første gong opp i ein boktittel i 1659. Dogmatisk teologi, eller dogmatikk, blei først formelt skilt ut som eigen teologisk disiplin på 1600-talet, delvis med utgangspunkt i skiljet mellom etisk og dogmatisk teologi, delvis i skiljet mellom ein historisk og ein dogmatisk teologi. Reelt sett har disiplinen røter tilbake til dei eldste teologiske forsøka på å gi ei samanfattande framstilling av den kristne trua.
Om ein i dei eldste kristne symbola (truvedkjenningane) hadde ei vedkjennande samanfatning av trua, trong ein både i samband med undervisning og i samband med indre og ytre strid også ei meir reflektert og teologisk samanfatning av trua. Tidlege døme på slike er Origenes' Om grunnsanningane (220-talet) eller Augustins De doctrina christiana (Om den kristne læra), skrivne på slutten av 300-talet eller først på 400-talet. Det mest innverknadsrike dogmatiske verket i mellomalderen var Quattuor Libri Sententiarum (Dei fire Sentensbøkene), som blei skrive av Petrus Lombardus i 1150-åra. Dette var den dogmatiske grunnteksten som blei kommentert og diskutert av andre teologar gjennom den skolastiske teologien i heile høg- og seinmellomalderen. Som teologisk refleksjonsbidrag var likevel Thomas Aquinas' Summa theologica (avslutta i 1270-åra) viktigare. I reformasjonstida på 1500-talet gav både Philipp Melanchthon og især Jean Calvin (Institutio religionis christianae) epokegjerande samanfatningar av kristendommen på protestantiske premissar.
I protestantisk dogmatikk er det to verk som ragar framfor andre. Det eine er Friedrich Schleiermachers Der christliche Glaube (Den kristne trua, 1821, sterkt omarbeidd i 1830). Dette verket blir kalla truslære, ettersom det fokuserer på trua og ikkje dei kristne dogma i seg sjølv. I Noreg prøvde Gisle Johnson i sin Pistik å byggje vidare på dette prinsippet, samstundes som han la vekt på å halde seg innanfor ramma av luthersk konfesjonell teologi. I ein viss forstand kan ein også seie at Ole Hallesby med Den kristelige troslære (2 bind, 1920–1921, 2. utgåve i 1938) stod i denne tradisjonen.
I det andre viktige verket, Karl Barths Kirchliche Dogmatik (Kyrkjeleg dogmatikk, 1932–1967), er igjen det kristne dogmet, basert på Guds ord, gjenstand for dogmatikken.
På katolsk hald verkar Karl Rahner som den fremste dogmatikaren i det førre hundreåret, med sin Grundkurs des Glaubens. Einführung in den Begriff des Christentums (1976). Av representativ betydning er elles Mysterium salutis (5 bind 1965–1976).
Kommentarar
Kommentarar til artikkelen blir synleg for alle. Ikkje skriv inn sensitive opplysningar, for eksempel helseopplysningar. Fagansvarleg eller redaktør svarar når dei kan. Det kan ta tid før du får svar.
Du må være logga inn for å kommentere.