Ole Paus

Ole Paus debuterte med viseplata Der ute – der inne i 1970, følgd av to album som var ein vellykka hybrid av visesong, rock og jazz: Garman (1972), som har fått klassikarstatus, og Blues for Pyttsan Jespersens pårørende (1973), der han vart akkompagnert av mellom anna Popol Ace og gitaristen Stefan Grossman. Begge nådde Topp 20 på VG-lista, til liks med Zarepta (1974). Han hadde òg stor suksess på Norsktoppen med Leieboer (1973), Ingenting å være redd for (1973) og Ganske vanlig sherry, simpelthen (førsteplass i 1975).

Paus ga i juni 2013 ut trippelalbumet Avslutningen, som vart nominert til Spellemannprisen og gjekk til topps på VG-lista. Trass i Avslutningen i 2013 gav Paus likevel ut nye album. I ettertid har han mellom anna gitt ut albuma Frolandia (2015) og Sanger fra gutterommet (2016), begge saman med Ketil Bjørnstad. Sanger fra gutterommet består av opptak frå 1972. I 2020 var Motorpsycho backingbandet hans på albumet Så nær, så nær, som også toppa VG-lista.

I 2020 vart dei samla songtekstane hans gitt ut i boka Pauspoeten – sangtekster gjennom 50 år. Året før hadde alle plateinnspelingane frå dei to første tiåra av karrieren vorte samla i CD-boksane 1970-talet og 1980-tallet.

Medan melodiane til Paus er enkle, er tekstane avanserte og røysta noko heilt for seg sjølv. Paus er både narr og hoffpoet. Han har skapt alt frå folkekjære og litt såre låtar som «Mitt lille land» til satiriske viser som «Satan lever», der han røskar tak i dobbeltmoralen i den norske bedehusrørsla. Det er desse kontrastane som skaper artisten Paus.

Med dei tre utgivingane Paus-posten, Nye Paus-posten og Siste Paus-posten midt i 1970-åra skapte Paus moderne skillingsviser der han tok opp dagsaktuelle nyhende og skjemta med dei i viseform, slik som visediktarar har gjort før han. Med satiriske og humoristiske viser og dyrking av sin særeigne songstil nådde han eit nytt publikum og skilde seg ut frå dei andre gitarspelande visesongarane.

Tekstane til Paus har heilt sidan byrjinga vore både samfunnsrefs og ordkunst. Med eit stilsikkert språk skildrar han konkrete hendingar, nyttar kjende metaforar og snur dei til noko nytt og uventa.

Gjennom samarbeid med andre har han fornya sitt eige uttrykk og skapt viktige bruer mellom sjangrar og kunstuttrykk. Allereie på albumet Garman frå 1972 foreinte Paus og rockebandet The Pussycats den fornya norske visetradisjonen med rockebølga.

Heile karrieren har han samarbeidd med vennen og forfattaren Ketil Bjørnstad. Han har dessutan samarbeidd med Jonas Fjeld under namnet To Rustne Herrer, både på scena og på album. Saman har dei gitt ut albuma To rustne herrer (1996), Damebesøk (1998), Tolv rustne strenger (2003) og Hvis helsa holder – The Album (2016). Paus har òg vore tekstforfattar på Fjeld sine soloplater. To Rustne Herrer har gått til topps på Norsktoppen med Tordensky (1996), Evigheten (1998) og Dansegalla i en andedam (2003).

I 1991 overraska den tidlegare svært kyrkjekritiske Paus mange ved å vere med på albumet Salmer på veien hjem, der han saman med songarane Kari Bremnes og Mari Boine nytolkar kjende salmar. Initiativet til prosjektet kom frå Erik Hillestad og Kirkelig Kulturverksted. Dette samarbeidet heldt fram i tiåra etter utgivinga. Samarbeidet med både Bjørnstad, Fjeld og Kirkelig Kulturverksted har vore med på å gjere satirikaren Paus varare og varmare.