Skodje (tidlegare kommune)

Faktaboks

Uttale

skøy'e

Etymologi
av norrønt Skǫðin, første ledd skað, usikker betydning, andre ledd vin, ‘eng’
Landareal
111 km²
Innbyggertall
4 764 (2019)
Administrasjonssenter
Skodje
Fylke
Møre og Romsdal
Innbyggernavn
skodjebygdar
Målform
nynorsk
Kommunenummer
1529 (fram til 2020)
Høyeste fjell
Frostadtinden (807 moh.)

Kommunevåpen

Skodje. Utsikt frå Nihusen mot tettstaden Skodje og Storfjorden.

Skodje
Av /NTB Scanpix ※.
Lisens: Begrenset gjenbruk
Utsyn over Skodje sentrum og Skodjevika.
Skodje
Av /Nye Ålesund kommune.
Lisens: CC BY NC 2.0

Artikkelstart

Skodje er ein tidlegare kommune på Sunnmøre, i Ålesund kommune, Møre og Romsdal fylke. Skodje ligg rett aust for Ålesund by og omfattar den austlege delen av Uksenøya og eit område på fastlandet nordaust for øya. Dei to delane av Skodje ligg på kvar si side av Skodjevika, den inste delen av Ellingsøyfjorden.

Skodje var eigen kommune som eksisterte frå 1849 til 1964 og frå 1977 til 2019. Den vart i 2020 slått saman med Haram, Sandøy, Ørskog og Ålesund til Ålesund kommune. Samanslåinga var del av kommunereforma.

Natur

Berggrunnen er hovudsakleg gneis av grunnfjellsalder, men sterkt påverka av den kaledonske fjellkjedefoldingen (kaledonske orogenese). Landskapet er oppdelt av fjordar, sund og innsjøar med mellomliggjande fjellparti som hevar seg mot aust. Heilt i nordaust, på grensa til Vestnes, når Frostadtinden 807 meter over havet.

Busetnad

Folketalet i Skodje auka med 80 prosent dei siste 40 åra.
Folketallet i Skodje 1977–2019
Tall fra SSB.
Lisens: NLOD (Norsk lisens for offentlige data)

Busetnaden ligg spreidd langs strendene og på nordsida av Engesetdalsvatnet. Tettstaden og det tidlegare kommunesenteret Skodje ligg på fastlandet ut mot Skodjevika. Tettstaden Valle ligg på Uksenøya ut mot Storfjorden.

Folketalet har vore aukande sidan andre verdskrigen, særleg etter siste halvdelen av 1970-talet.

Næringsliv

Berre omtrent to prosent av Skodjes arbeidsplassar var i primærnæringane ved samanslåinga. Jordbruksareala ligg først og fremst på fastlandet ut mot Skodjevika og i Engset, og er hovudsakleg nytta til mjølkeproduksjon. Skodje har atskilleg industri.

I 2014 hadde 65 prosent av yrkesbefolkninga i Skodje arbeid utanfor kommunen, av dette 39 prosent i Ålesund. Den sterke befolkningsveksten i Skodje i tiåra fram til samanslåinga må sjåast i samanheng med den komfortable pendleavstanden til Ålesund.

Samferdsel

Skodje kommunes utstrekning 1916–64 og 1977–2019, og plassering i Møre og Romsdal fylke.

.
Lisens: Begrenset gjenbruk

E39 (Kristiansand–Trondheim) og E136 (Ålesund–Dombås), hovudvegsambandet til Ålesund, følgjer felles trasé gjennom Skodje.

Historikk og kultur

Skodje vart oppretta som kommune i 1849 ved utskiljing frå Borgund. Frå Skodje vart Vatne skilt ut i 1902. Skodje vart i 1965 slått saman med Ørskog og Stordal til den nye storkommunen Ørskog. Denne vart i 1977 delt i dei same tre kommunane som før 1965.

Skodje kyrkje er ei langkyrkje i tre bygd i 1860, påbygd i 1979. Fjord Cadenza er ein årleg musikkfestival i august.

Skodje bru (Straumsbrua) frå 1922 er Noregs lengste steinbru for vegtrafikk og i si tid Nord-Europas lengste steinkvelvbru. Brua er restaurert og verna som kulturminne.

Kommunevåpen

Kommunevåpenet vart godkjent i 1987 og hadde ei gull tinda kvelvingsbru mot ein grøn bakgrunn, og viser til Skodje bru over Skodjestraumen.

Les meir i Store norske leksikon

Litteratur

  • Fylling, Ludvig og Gerhard Kjølås: Bygdebok for Skodje, 1961. Les boka på nb.no
  • Giske, Louis: Bygdebok for Skodje : gard og slekt, 1986, 2 band, isbn 82-991414-1-9. Band 1 Band 2
  • Ørjasæter, Lars, red.: Stadnamn i Skodje kommune, 1987, isbn 82-991648-1-8.

Kommentarer

Kommentaren din publiseres her. Fagansvarlig eller redaktør svarer når de kan.

Du må være logget inn for å kommentere.

eller registrer deg

Fagansvarlig for Skodje

Lars Mæhlum