julerose

Julerose er ei 15–30 centimeter høg opprett staude med handflika, vintergrøne blad. Planta har ein svart, kraftig jordstengel. Blomane er insektspollinerte og består av fem kvite begerblad som kan bli opptil åtte centimeter store, og mange små, røyrforma kronblad som er omdanna til nektarier. Blomane har mange pollenberarar og fruktblad. Fruktene som vert danna er belgkapslar som inneheld mange frø.

I Noreg har julerose dei siste åra blitt ei svært populær juleplante.

Den vert dyrka som prydplante, og ei rekkje hybridar mellom julerose og nære slektningar har blitt kryssa fram.

Både jordstengelen og blada til julerosa har vore nytta i medisin heilt tilbake til oldtida. Planta har mellom anna vore brukt som avførings- og brekkmiddel, mot mentale sjukdommar, som hjartemedisin og som abortmiddel.

Julerose er opphavleg frå Sør- og Sentral-Europa, og vert dyrka som prydplante i hagar, inkludert i Noreg.

Julerose er opphavleg frå fjellområder i Sør- og Sentral Europa, der ho finst i skoglandskap. Her veks ho i kalkrik, porøs, godt drenert jord, ofte i skuggen i gran-, bjørke-, eike- og bøkeskog.

I hagar føretrekker planta kalkrik, næringsrik, veldrenert jord, men ho kan òg vekse i vanleg hagejord. Julerose er herdig til H5 med lett vinterdekke. Planta trivst best i halvskugge. Ho toler godt vårsol, men bør ha skugge for sommarsola. Planta kan formeirast ved frø og ved rotdeling.

Heile planta, og særskild jordstengelen, er giftig. Julerose inneheld mellom anna fleire glykosid, som har hjartestimulerande verknad. Giftinformasjonen bør kontaktast ved mistanke om at barn eller kjæledyr har fått i seg julerose.

• Soleiefamilien
• Juleroseslekta
• Staude

• Julerose hos Giftinformasjonen