Stavanger Aftenblad

Stavanger Aftenblad

.
Lisens: Begrenset gjenbruk

Stavanger Aftenblad er ei dagsavis i Stavanger, grunnlagt i 1893, og kjem ut mandag til laurdag. Regionavis for Sørvestlandet, med avdelingskontor i Haugesund, Jørpeland, Sandnes, Bryne, Egersund, Flekkefjord og Oslo. Eid av Schibsted Norge fra 2012 (tidligere Media Norge). Sjefredaktør: Lars Helle

I etterkrigstida kom Stavanger Aftenblad til å bli ei av dei største regionsavisane i landet og vart politisk uavhengig. Nettugåva vart skipa hausten 1996. I april 2003 vart ukemagasinet Pluss etablert og avisa fekk tabloidformat frå 2006.

Mediehuset Stavanger Aftenblad driv og lokal-TV, lokalradio og internettenester.

Historie

Stavanger Aftenblad var presten og politikaren Lars Oftedal si avis, som han starta etter ein offentleg skandale. 1. november 1891 stod Lars Oftedal fram i kyrkja under ein gudsteneste og fortalde at han hadde gjort seg skuldig i usedelege a, og han fikk avskjed som prest – ikke 'i nåde' og uten pensjon. Saken vakte voldsom oppsikt og førte også til en besk skadefryd for hans motstandere.

Stavanger Aftenblad blei til av ein skandale. Ei slik avis måtte ingen lese. Men ho måtte lesast. «Ungane i gadå» blei sende ut for å kjøpe. Men dei måtte ikkje seie det. For med skandalen følgde skandalebladet. Redaktøren sjølv fortalde om denne distribusjonsmåten.

Redaktøren var Lars Oftedal. Slik rykta hadde gått om sedløysa hans, stod han naken att: Petrikyrkja, bedehuset, barneheimane, Vestlandsposten, bladet Bibelbudet, partiposisjon, stortingsverv, fråhaldslag, forretningstiltak – alt hadde han lagt frå seg og bede kyrkjelyden om tilgiving.

Tilgiving? Kva skulle han leve av? Tre–fire forretningsfolk – nære vener – tykte synd i han. Og den eine synda vog vel for den andre? Dei la inn såpass pengar at det kunne bli eit skur nede i Søragadå. Tenkte dei på avis? Oftedal tenkte iallfall på det.

Frå 1893 kom den første utgåva av Stavanger Aftenblad. Og sanneleg var han i veg med å byggje nytt bedehus – for dei som tilgav, og som las avisa. Dei som sleit for føda, hadde gode stunder når Oftedal preika. Det flaut av aviser i Stavanger på Oftedals tid – knytta til heile det politiske spekteret, frå venstre til høgre og i midten. Men snart blei Stavanger Aftenblad den største. Oftedal skreiv så folk fryda seg over stil og innhald. Slekt støtta til i trykkjeri og pakkeri. Etter kvart kom det andre som fekk arbeid og rimeleg løn.

Avisa femner byen

Den gamle Lars Oftedal, grunnleggjaren, kom til å stri med helsa. I 1900 slokna han, men den neste Lars, sonen, dreiv avisa vidare – og oppover. Under hans leiing hadde avisa sterk framgang og vart eit av partiet Venstre sine hovudorganar og ei av dei mest innflytelsesrike aviser i landet. I 1932 vart Lars etterfulgt av sonen Christian S. Oftedal, som redigerte avisa til han døydde i 1955, berre avbrutt 1940 til 1945, da avisa hadde ein nazistisk redaktør.

Avisa grodde i alvor, sømd og kvalitet opp gjennom hundreåret. Det kom maskiner, typografar og skriveglede. Det kom andakter og korrespondentar frå vide ikring. Det kom kvinneside. Og avisa følgde med i rikspolitikken og talde med. Og ho følgde nøye med i smått og stort, ikkje minst smått. Avisa famna byen – var byen.

Meir og meir åt avisa seg innover Ryfylke og sørover Jæren – la seg tungt over fylket. Avishaugane låg klare på kaien straks fjordabåtane skulle innover i femtida. Men først og fremst var ho byen si avis: «Nei, ka vett me?» sa kona borti Bergelandsgadå: «Ikkje holle me Aftenblad' og ikkje har me vindu te gadå.»

Schibsted

Aftenbladet er den dominerande nyhendekjelda i Stavanger og Sør-Rogaland. Aftenbladet er ikkje lenger eit familieføretak, men del av Schibsted-konsernet. Og frå 2016 kjem avisbunkane frå Schibsted sitt trykkjeri i Bergen.

Opplag

År Opplag
1932 17000
1950 30003
1960 36584
1970 46217
1983 62727
1998 72627
2008 66343
2015 50001

Lesartal

Totale lesartal for papir og digitalt, inkludert ope innhald ein gjennomsnittsdag i 2015 var 244 000 (Mediebedriftenes Landsforening).

Fakta

  • Prøvenr. 12.8.1893.
  • Fyrste nr. etter krigen 19.5.1945.

Les mer i Store norske leksikon

Ekstern lenke

Litteratur

  • Aadnøy, Alf: Avisen og menneskene : Stavanger aftenblad 100 år, [1993], isbn 82-90066-93-7, Finn boken
  • Artikkelen er henta frå Hans Fredrik Dahl (red.): «Norsk presses historie 1660–2010», band 4:. Idar Flo (bandred.): «Norske aviser fra a til å». Universitetsforlaget 2010.
  • Artikkelen er oppdatert av Tom Hetland og publisert digitalt etter avtale med Universitetsforlaget og artikkelforfattar.

Kommentarer

Kommentaren din publiseres her. Fagansvarlig eller redaktør svarer når de kan.

Du må være logget inn for å kommentere.

eller registrer deg

Vi mangler fagansvarlig for Norske aviser

Vil du bli fagansvarlig? Ta kontakt