kuldepoler

Biletet viser skogkledd og noko skoddedekt dalbotn i området rundt Ojmjakon i februar 2013. Ojmjakon er ein av dei kaldaste stadane på jorda kor det er permanent busetting.

Landskap ved Ojmjakon

Av Maarten Takens.

Lisens: CC BY SA 2.0

Kuldepolar er eit uttrykk som vert nytta om dei kaldaste stadene på jorda sine halvkuler, anten for året, vinteren eller for kaldaste månad.

Fordelinga av land, hav, fjell og innlandsis gjer at dei kaldaste områda ikkje er å finne ved dei geografiske polane, men derimot i Sibir på den nordlege halvkule og i austlege delar av innlandet av Antarktis på den sørlege halvkule. Desse områda er snødekt, ekstremt kalde og tørre. Dei store høgdeforskjellane har stor påverknad på temperaturen og gjer at det kan vere vanskeleg å fastslå eintydige kuldepolar.

Den nordlege halvkule

Vinteren sin nordlege kuldepol finst i Øst-Sibir på cirka 67° N med rundt –50 °C i middeltemperatur på det kaldaste. Her har stadane Verkhojansk og Ojmjakon målt ned i –67,8 °C på det kaldaste, som er lågaste temperatur målt utanfor Antarktis. Verkhojansk har for januar gjennomsnittleg maksimumstemperatur på –45 °C og gjennomsnittleg minumumstemperatur på –51 °C.

Året sin nordlege kuldepol ligg i den vestlege sektoren av Polhavet med tilgrensande øyer med cirka –20 °C i årsmiddeltemperatur.

Den sørlege halvkule

Den sørlege halvkule er vesentleg kaldare enn den nordlege. For den sørlege halvkule ligg både vinteren og året sin kuldepol i innlandet av Antarktis i områda rundt den russiske forskningsstasjonen Vostok på omlag 78° S og 3500 meter over havet. Om vinteren er det her målt ned i –65 °C til –70 °C i middeltemperatur på det kaldaste. Årsmiddel for same stad ligg mellom –55 °C til –60 °C. Her er òg verdas kaldaste temperatur, −89,2 °C, målt.

Les meir i Store norske leksikon

Klima i Antarktis

Kommentarer

Kommentaren din publiseres her. Fagansvarlig eller redaktør svarer når de kan.

Du må være logget inn for å kommentere.

Fagansvarlig for Klima

Jostein Mamen

Meteorologisk institutt