fleirspråklegheit

Fleirspråklege personar brukar gjerne dei ulike språka sine på ulike måter. Det er vanleg at fleirspråklege personar brukar alle språka sine som ein samla ressurs i kommunikasjon med andre, utan at det treng å vere eit tydeleg skilje mellom dei ulike språka.

Viss ein fleirspråkleg person vekslar mellom språka sine undervegs i ein kommunikasjonssituasjon, for eksempel i ein samtale, blir det kalla kodeveksling.

Nokre gonger bruker fleirspråklege personar sine ulike språk i ulike kommunikasjonssituasjonar eller når dei kommuniserer med ulike personar. Val av språk kan både bli gjort av praktiske omsyn (for å bli forstått av samtalepartnaren), av omsyn til situasjonen (å snakke det språket som er vanlegast i den situasjonen, som på butikken), eller som eit uttrykk for identitet. Eit anna omgrep som blir brukt om slik fleirspråkleg praksis er transspråking.

Tidlegare var det vanleg å definere fleirspråklege personar som personar som meistrar to eller fleire språk like godt som einspråklege personar meistrar språket sitt. Denne definisjonen er ikkje vanleg i dag, sjølv om nokre definisjonar inkluderer kompetanse. No seier ein heller at fleirspråklege kan «forstå» fleire språk, eller at dei kan «produsere meiningsfulle ytringar» på fleire språk.

Fleirspråklegheit kan også definerast ut frå bruk av fleire språk. Då seier ein for eksempel at fleirspråklege er dei som kan (og ofte må) bruke fleire språk i det daglege livet.

Fleirspråklege kan definerast som personar som har ein fleirspråkleg identitet, eller som blir sett på som fleirspråklege av andre. Nokre gonger blir ein fleirspråkleg identitet knytta eksklusivt til personar med innvandrarbakgrunn, men dette er ein svært begrensande definisjon, sidan fleirspråklegheit kan definere kven som helst, same kva etnisk bakrunn eller tilhøyre dei har.

Opphavet til at ein person er fleirspråkleg har særleg vore ein viktig definisjon for forskarar med interesse for språkutvikling, sidan ein reknar med at barn og vaksne tileignar seg språk på ulike måtar. Difor deler ein gjerne definisjonen av fleirspråklegheit i to:

• Personar som har tileigna seg fleire språk frå fødselen av (simultant fleirspråklege)
• Personar som har vekse opp med eitt språk og så lært eit eller flere nye språk seinare i livet etter at det første språket var etablert (suksessivt fleirspråklege)

I den første situasjonen har personen to eller fleire førstespråk, og i den andre situasjonen har personen eitt førstespråk og eitt eller flere andrespråk.

Barn som veks opp med eit minoritetsspråk heime, men som byrjar å tileigne seg majoritetsspråket tidleg i livet (til dømes når dei byrjar i barnehagen), er ofte rekna for å kunne dette andrespråket langt betre enn dei som lærer eit andrespråk som vaksne. Nokre språkforskarar meiner difor at desse også skal reknast som simultant fleirspråklege, medan andre meiner språkutviklinga deira er så unik at den bør ha eit eige omgrep (for eksempel tidleg andrespråksutvikling).