konkret poesi

Grafisk eksperimenterande lyrikk har eksistert sidan antikken. I barokken var det mange som laga figurdikt. Blant tidlege modernistar finn ein òg interesse for det grafiske. Stéphane Mallarmés «Un coup de dés jamais n'abolira le hasard» (Et terningkast kan aldri oppheve tilfeldigheten, 1897) er 16 sider med tekst spreidde tilsynelatande tilfeldig ut over boksidene. I dei første tiåra av 1900-talet skapa den kubistiske poeten Guillaume Apollinaire figurdikt.

Den retninga innanfor internasjonal litteratur som ein kallar konkret poesi, oppstår på 1950-talet. I 1953 lanserte svenske Öyvind Fahlström sitt konkretistiske manifest, HÄTILA RAGULPR PÅ FÅTSKLIABEN. Internasjonalt er sveitsiske Eugen Gomringer det store namnet.

1960-talet blei den konkrete poesiens stordomstid, men i Noreg er omfanget lite. Den mest tydelege orienteringa mot konkret poesi finn ein hos Jan Erik Vold, særleg i debutsamlinga mellom speil og speil (1965). Her er Vold direkte inspirert av danske Per Højholt.

I samband med den konkrete poesien frå 1950- og 1960-talet er det vanleg å oppfatta dei grafiske eksperimenta som kritikk av den etablerte litteraturforståinga og dei etablerte samfunnsstrukturane.

Etter millenieskiftet har ein fått ei ny bølge av konkret poesi. I Norden er denne anført av det svenske tidsskriftet OEI. I Noreg er det særleg Monica Aasprong som representerer denne nye konkrete poesien.

• lyrikk
• litteratur