Eggdonasjon er ei form for assistert befruktning. Ved eggdonasjon blir eggceller hausta frå ei kvinne (eggdonoren), befrukta med sæd frå partnaren til mottakarkvinna eller frå ein donor, og deretter sett inn i livmora til mottakarkvinna, som vil bere fram barnet.
Ei eggcelle blir befrukta i laboratoriet.
Metode
Kvinna som donerer, blir stimulert med hormon i ti til tolv dagar for å utvikle fleire egg i same syklus. Egga blir hausta ved eit lite inngrep som vanlegvis blir utført i lokalbedøving, med hjelp av ultralyd, gjennom skjeden.
Egget eller egga blir befrukta ved IVF eller ICSI og dyrka i laboratoriet i tre til fem dagar. Dei befrukta egga kan frysast ned og setjast inn hos mottakarkvinna på eit seinare tidspunkt. Mottakarkvinna blir behandla med hormon i tida rundt innsetjing for at det befrukta egget lettare skal feste seg i livmorveggen. Metoden er aktuell for kvinner som har ei intakt livmor, men som, av medisinske eller genetiske årsaker, ikkje har eigne egg, eller der eggkvaliteten er dårleg.
Historikk og lovgiving
Det første barnet fødd etter eggdonasjon blei fødd i Australia i 1984. No er eggdonasjon tillate i mange land. Det er tillate i dei fleste europeiske land og i alle dei nordiske landa, men reglane for donasjon varierer. Nokre land krev anonymitet, andre openheit. Nokre land tillèt betaling av donor, andre tillèt det ikkje, eller tillèt berre ein kompensasjon for tida og prosedyren.
Norsk lov
I juli 2020 blei det gjort endringar i bioteknologilova som tillèt eggdonasjon også i Noreg. Dei nye reglane tok til å gjelde frå 1. januar 2021. I Noreg er eggdonasjon berre tillate for par som kan bruke sæden til mannen. Bruk av både donorsæd og donoregg hos same par eller einslege kvinner (dobbeltdonasjon/embryodonasjon) er førebels ikkje tillate i Noreg. Partnardonasjon mellom kvinnelege partnarar (ROPA-metoden) er det likevel opna for.
- Les meir om ROPA-metoden.
Kvinner som donerer egg i Noreg, skal vere mellom 25 og 35 år. Dei må vere friske og ved god helse. Motivasjonen for å donere egg skal vere altruistisk, det vil seie at kvinna donerer egg fordi ho ønskjer å hjelpe andre kvinner som manglar egg. Kvinna som donerer egg, får ein fastsett kompensasjon som dekkjer utgifter og belastning knytt til donasjonen.
Barn som er fødde etter assistert befruktning med donoregg eller -sæd, har i Noreg rett til å få vite identiteten til donoren ved fylte 15 år. Donoridentiteten skal vere lukka for mottakarparet.
Eggdonasjon kan gå føre seg ved både offentlege og private fertilitetsklinikkar. Fertilitetsklinikkar som tilbyr eggdonasjon skal ha eiga godkjenning frå Helsedirektoratet.
Les meir i Store norske leksikon
Kommentarar
Kommentarar til artikkelen blir synleg for alle. Ikkje skriv inn sensitive opplysningar, for eksempel helseopplysningar. Fagansvarleg eller redaktør svarar når dei kan. Det kan ta tid før du får svar.
Du må være logga inn for å kommentere.