Store norske leksikon
Artikkelstart
Sauherad var ein kommune i Telemark fylke. Kommunen vart slått saman med Bø til Midt-Telemark kommune i 2020 og vart samtidig ein del av Vestfold og Telemark fylke. Samanslåinga var del av ei landsomfattande kommunereform.
Sauherad (tidlegare kommune)
Faktaboks
- Landareal
- 290 km²
- Innbyggertall
- 4 293 (2019)
- Administrasjonssenter
- Akkerhaugen
- Fylke
- Vestfold og Telemark (fra 01.01.2020, tidligere Telemark)
- Innbyggernavn
- sauhering
- Målform
- nøytral
- Kommunenummer
- 0822 (fram til 2020)
- Høyeste fjell
- Vardefjell (815 moh.)
Sauherad. Utsikt over tettstedet Gvarv. Bildet er hentet fra papirleksikonet Store norske leksikon, utgitt 2005-2007.
Befolkning
Folketalet i Sauherad kommune heldt seg stabilt fram til slutten av 1970-åra, og auka noko fram til midten av 1980-åra. Sidan hadde folketalet ein svak nedgang. Busetjinga følgjer dalføret, og gardane ligg på terrassar 20–150 meter over dalbotnen.
Samferdsel
Sørlandsbanen går gjennom bygda. Bratsbergbanen førar frå Hjuksebø vidare nordover til Notodden og Tinnoset og sørover frå Nordagutu til Skien og Porsgrunn. Fylkesveg 360 fører til Notodden i nord og til riksveg 36 i Gvarv i sør.
Administrativ inndeling og offentlege institusjonar
Kart som viser grensene for tidligere Sauherad kommune.
Sauherad kommune høyrde til Sør-aust politidistrikt, Aust-Telemark tingrett og Agder lagmannsrett. Kommunen var med i regionrådet Midt-Telemarkrådet saman med Bø og Nome. Sauherad kommune svarte til soknet Sauherad/Nes i Øvre Telemark prosti (Agder og Telemark bispedømme) i Den norske kyrkja. Mot slutten av 1800-talet høyrde Sauherad til Nedre Telemarken fogderi i Bratsberg amt.
Delområde og grunnkrinsar i Sauherad
For statistiske formål var Sauherad kommune (per 2016) inndelt i to delområde med til saman 16 grunnkrinsar:
Sauherad: Klevar, Andgard, Hjuksebø, Sunds, Nordagutu, Moen, Haukvik, Jonsås, Sauar
Nes: Sæte
Kultur
Sauherad kyrkje er frå 1100-talet, og er kjent for kalkmåleria sine. På garden Klevar står eit stabbur frå omkring 1500. På Akkerhaugen ligg ein skulpturpark. Her er turisthotell og hamn for turistbåten M/S Telemarken.
Kommunevåpen og namn
Kommunevåpenet viste eit gull epletre mot ein blå bakgrunn, og illustrerte epledyrking.
Førsteleddet i namnet Sauherad er av eldre form Sauðar, ‘syde, koke', om straum i eit vassdrag, sisteleddet av norrønt herað, ‘bygd, grend'.
Kart
Les meir i Store norske leksikon
Litteratur
- Holta, Hans Halvorsen: Bidrag til gårds- og slektshistorie for Sauherad og Nesherad før 1700, 1938
- Hvitsand, Jon: Soga om Hørteverket, 1984, isbn 82-991184-0-9
- Kirkeby, Birger: Bygdebok for Sauherad: gards- og ættesoge, 1980–88, 5 b.
Fagansvarlig for Sauherad
Kommentarer (1)
skrev Aase Berge
Kommentaren din publiseres her. Fagansvarlig eller redaktør svarer når de kan.
Du må være logget inn for å kommentere.