Rachel Cusk

Rundt 2010 utgav Cusk relativt få romanar. I denne perioden orienterte ho seg mot ei romanform som kunne kombinere element av fiksjon og sakprosa. På ein måte som både liknar og skil seg frå eksperimentering med romanforma hos dei samtidige britiske forfattarane Kate Atkinson og Ali Smith, skreiv Cusk i perioden 2014–2018 ein romantrilogi som er eit sentralt bidrag til britisk litteratur tidleg på 2000-talet.

Utforminga av plottet i den første romanen, Omriss (2014), viser fleire trekk ved forteljemåten i trilogien. Ei engelsk kvinne reiser til Aten for å halde eit skrivekurs. På flyet møter ho ein eldre gresk mann, som fortel kvinna om sine to feilslåtte ekteskap. Dagen etter møter ho ein ein irsk kollega som også fortel henne delar av livshistoria si. Kvart kapittel presenterer lesaren for romanpersonar som har lange samtalar med stikkord som minne, tap, kjærleik, fiksjon, nærleik og distanse. Lesaren får inntrykk av at desse samtalane er viktige for deltakarane, samtidig som den narrative situasjonen er skjør. Det er som noko viktig står på spel for begge partar – og det gjer det på ein måte for lesaren òg. Cusks evne til å engasjere lesaren er også påfallande i dei to andre romanane i trilogien, Transitt (2017) og Kudos (2018). Ein gjennomgåande figur er forfattaren Faye, som fungerer både som forteljar og hovudperson. Faye knyter an til, men er ikkje er identisk med, Cusk som implisitt forfattar. I dei ulike narrative situasjonane gir Faye ordet til personar ho møter. Historiene deira, som Faye lyttar til og vidareformidlar til lesaren, handlar gjerne om moralske eller sosiale problem og utfordringar som er typiske for samtida vår, til eksempel innvandring og kjønnsuttrykk.

I 2021 publiserte Cusk Et tilfluktsted. Denne romanen er inspirert av memoarane til Mabel Dodge Luhan, som var vertinne for den britiske romanforfattaren D.H. Lawrence på eigedomen sin i New Mexico, USA, i 1924. Som i Regn over Arlington Park knyter Cusk an til ein tidlegare britiske forfattar ho er inspirert av. Romanen vidarefører og nyanserer eksperimenteringa med litterær form, og den er på eitt nivå ein litterær refleksjon over koronapandemien og konsekvensane den har for menneskeleg kommunikasjon.

Her som i trilogien fungerer forteljaren som eit filter som fører lesaren nærare romanpersonane. Dette skaper ei spenning mellom nærleik og distanse som både er estetisk (sidan den er skapt gjennom litterær form) og etisk (sidan den litterære forma aktualiserer og skjerpar verdispørsmåla Cusk stiller). Tydeleg og skarpt, men samtidig respektfull, stiller Cusk lesaren utfordrande spørsmål om prioriteringane og vala vi gjer gjennom livet. Gjennom den originale romanforma ho har utvikla deler ho grunnleggjande erfaringar med lesaren. Ho knyter an til, og aktiverer gjennom forteljemåten sin, tapserfaringar i eige liv, samtidig som ho kombinerer eigne erfaringar med impulsar frå den rike britiske romantradisjonen frå Jane Austen og framover.