Mette Frederiksen

Frederiksen var berre 24 år gammal då ho i 2001 vart vald inn i Folketinget for Socialdemokratiet, og har hatt fast plass sidan. I 2005–2011 var ho parlamentarisk nestleiar i folketingsgruppa, og ho var partileiar frå 2015 til 2019. Ho var vald frå København i perioden 2001–2019 og representerer frå 2019 Nordjyllands storkreds.

Ho var arbeidsminister i Helle Thorning-Schmidt si regjering i perioden 2011–2014, og fekk mellom anna ansvaret for halvering av dagpengeperioden. I 2014 tok ho over som justisminister i same regjering, fram til regjeringa gjekk av etter valet i 2015. Då Thorning-Schmidt trekte seg etter valnederlaget i 2015 tok Mette Frederiksen over som ny partileiar for Socialdemokratiet.

Før valet til Folketinget i 2019 gjennomførte Frederiksen ei reorientering av Socialdemokratiet, med vekt på forsvar av velferdsstaten kombinert med ein offensiv klimapolitikk og ei innstramming i innvandringspolitikken. Partiet gjorde eit godt val og heldt omtrent stillinga frå valet i 2015, men resten av partia på raud side gjorde alle gode val og sikra fleirtal for venstresida.

Mette Frederiksen tiltredde som dansk statsminister 27. juni 2019. Ho leia fram til 2022 ei rein sosialdemokratisk regjering – den første i Danmark sidan 1982. Men med berre 48 mandat (av 175) bak seg i Folketinget fekk regjeringa ein parlamentarisk støtteavtale med Radikale Venstre, Socialistisk Folkeparti og Enhedslisten.

Før valet i 2022 tok Frederiksen til orde for ei regjering «henover midten» – altså med deltaking også frå borgarleg side. Valet vart ein stor personleg triumf for Frederiksen; Socialdemokraterne fekk ein klar framgang og vart meir enn dobbelt så stort som nest største parti. Ho gjekk deretter i forhandlingar med alle partia med sikte på å danne ei fleirtalsregjering. Etter lange forhandlingar vart den nye regjeringa presentert i desember 2022. Fleirtalsregjeringa består av dei tre største partia i Folketinget: Socialdemokratiet, det leiande borgarelge partiet Venstre og det nydanna sentrumspartiet Moderaterne. Den overraskande samansetjinga blei forklart med behovet for fast styring og for å minske den politiske påverkanden til dei mange fløypartia.

Frederiksen viste seg tidleg som ein politikar med sterke meiningar og som kjempa for synspunkta sine. Ho har òg kritisert sitt eige parti. Ho er ein av dei folketingspolitikarane som har fått flest personstemmer ved vala dei siste åra. Ho fekk òg mange lovord for handsaminga av koronapandemien.

I motsetnad til dei norske og svenske sosialdemokratiske partia ligg standpunktet til Frederiksen sitt parti langt til høgre i innvandringspolitikken. Ho kjempa om dei innvandringskritiske røystene med Dansk folkeparti og nøytraliserte på ein måte innvandringssaka.