Kviteseid kirke

Kviteseid gamle kyrkje er bygd i stein, truleg i siste halvdelen av 1100-talet. Kyrkja ligg attmed Kviteseid bygdetun på sørsida av Kviteseidvatnet 6 km sør for Kviteseid sentrum. Stadnamnet Kauphamar nedanfor kyrkja tyder på handelsverksemd i gammal tid. Truleg har staden vore ein viktig omlastingsplass for gods.

Kyrkjeskipet måler innvendig 12,7 × 8,1 meter, koret 5,2 × 4,6 meter og apsisen er 2,85 meter djup. Våpenhuset i tre er frå 1700-talet. Kyrkja har om lag 150 sitteplassar. Kor og skip har portal mot sør, men ikkje mot vest. Portalen i skipet har ein særmerkt dekorasjon i tre av to drakar som snor seg om einannan.

Gamlekyrkja kom ut av bruk da nykyrkja vart bygd. Ho vart restaurert i 1929 og 1969. Overmåla rosemåling frå 1700-talet er henta fram att. Taket i koret er dekorert med blomsterranker måla av Thomas Blix, som også sto for dekoren på galleriet. Altertavla er datert 1777; preikestol og døypefont er truleg eldre. I ei nisje finst ein glatt stein som blir kalla «Tåresteinen» eller «St. Olavs brød». Ved porten til kyrkjegarden står eit minnesmerke over Magnus Brostrup Landstad, som var prest i Kviteseid frå 1834 til 1839.

Kviteseid nye kyrkje ligg i Kviteseid sentrum. Ho er ei langkyrkje i tegl, forblenda med raud granitt frå eit lokalt steinbrot. Kyrkja er teikna av Haldor Børve, og vart innvigd i 1916. Ho har 350 sitteplassar. Kyrkja fekk innvendig dekor på 1930-talet av kunstnaren Rolf Klemetsrud.

• Kviteseid gamle kyrkje på Norske-kirker.net
• Kviteseid nye kyrkje på Norske-kirker.net

• Ekroll, Øystein m.fl. 2000: Kirker i Norge, bind 1: middelalder i stein.
• Henriksveen, Herman 1986: Kirker i Telemark. Les boka på nb.no
• Mosdøl, Olav (red.) 2010: Kviteseid gamle kyrkje 750 år.
• Rasmussen, Alf Henry 1993: Våre kirker: norsk kirkeleksikon. Les boka på nb.no