Kinas kommunistparti

Det kinesiske kommunistpartiet er basert på demokratisk sentralisme, og organisasjonen og strukturen til partiet syner att i den formelle kinesiske statsmakta. Kina har derfor to maktsøyler: KKP og den formelle statsadministrasjonen. Båe har ein struktur som speglar kvarandre på alle administrasjonsnivå, det vil seie at statsorgana på alle nivå har parallelle partiorgan. Dette kan reknast som eit skilje mellom den reelle makta (KKP) og den formelle makta (statsadministrasjonen).

Den doble politiske strukturen gjer det kinesiske politiske systemet svært stort og tungrodd. Arbeidsfordelinga mellom dei to organa er at kommunistpartiet skal forme ut politikken, medan statsapparatet skal setje i verk politikken. Sidan 1992 har praksisen vore at leiaren i partiet (generalsekretæren) også tek over vervet som president. Med det får ein avdempa spenningar mellom partiapparatet og statsapparatet samtidig som statusen til presidentvervet blir heva. Statsministeren sit normalt i politbyrået og er vanlegvis rangert som den nest høgaste eller tredje høgaste i kommunistpartiet.

• Les meir om dette i Kinas politiske system.

Den nasjonale partikongressen er det høgaste leiingsorganet til partiet og samlast kvart femte år. Her vel partiet ein sentralkomite på vel 200 medlemmer, 167 kandidatmedlemmer og eit politbyrå på 24 fullverdige medlemmer (2022). Sentralkomiteen møtest éin gong i året. Mellom fem og ni av medlemmene i politbyrået inngår i ein ståande komité som i praksis fungerer som Kina sin øvste leiarskap.

Leiaren i partiet har sidan 1982 hatt tittelen generalsekretær, og han er den høgast rangerte medlemmen av politbyrået. Avgjerdene til desse organa blir sette ut i livet av eit sekretariat, som generalsekretæren leiar.

Partiet er styrt ovanfrå og ned, også på den måten at val på eit lågare nivå blir avgjorde gjennom nominasjonar frå nivået over. Partiet er også representert i dei væpna styrkane og i alle bedrifter og institusjonar, og det driv masseorganisasjonar, mellom anna fagrørsla.

KKP har trass i prinsippet om demokratisk sentralisme i realiteten alltid hatt ulike fraksjonar. Desse har trekt partiet i meir konservativ eller meir liberal retning i løpet av historia til partiet. Eit døme er då Deng Xiaoping i perioden etter Mao Zedongs død, frå 1976 til 1978, sikra makta for ein meir liberal og reformvennleg fraksjon. Deretter var det gjennom reformperioden vanleg at ulike fraksjonar var representert i den øvste leiarskapen, før ei større einsretting fann stad under Xi Jinping.

Alle som søker medlemskap i partiet, må gå gjennom ein prosess der det krevst anbefalingar frå andre partimedlemmer, i tillegg til at partiet vurderer vandelen og kvalifikasjonane til søkjaren. Kandidatane må vidare gå gjennom politisk skolering med avsluttande prøver der berre dei som består, blir opptekne som medlemmer i partiet.

• Politbyrået til Kinas kommunistparti
• Den ståande komiteen for politbyrået til sentralkomiteen i Kinas kommunistparti
• Sentralkomiteen i Kinas kommunistparti
• maoisme
• kommunisme
• kommunistiske parti
• Kinas politiske system
• Folkerepublikken Kinas historie