Kåre Lunden

Med odelsrett og som agronom hadde Lunden beina solid planta i det norske bondesamfunnet. Det er difor ikkje å undrast over at ulike sider ved dette samfunnet opptok ham særskilt. Lunden vidareførte den sterke lokal- og agrarhistoriske tradisjonen som Andreas Holmsen tok opp, og liksom Holmsen vart han ein slags guru innanfor norske lokalhistorikarmiljø.

I 1975 tok han doktorgraden med avhandlinga Kvantitative og teoretiske studiar i eldre norsk bondesoge. Seinare skreiv han mellom anna fleire band om mellomalderen i større norske historiesamleverk. I Frå svartedauden til 17. mai (Norges landbrukshistorie II 1350–1814, 2002) oppsummerer han synspunkta sine på utviklinga gjennom pesttida og dansketida.

Lunden sitt historiesyn var prega av stor vekt på dei materielle samfunnsforholda, og han brukte mykje plass på å underbyggje påstandane sine med empirisk talmateriale. Også når han skreiv spesifikt om identitet og åndelege emne, heldt han kvantitative proporsjonar som dei «faktiske» framfor dei kvalitative. Han var klar på kva han meiner kjem først og påverkar det neste. Kvantitet slår over i kvalitet, skreiv han.

Med prøveførelesinga si over potetdyrkinga og den raske folketalsveksten i Noreg frå 1815 sette Lunden i gang ein av dei mest omfattande fagdebattane om norsk jordbruk på 1800-talet.

Ein annan av dei store historikardiskusjonane her til lands dei siste tiåra har vore den mellom Kåre Lunden og Knut Mykland om den dansk-norske unionstida. Lunden retta frå 1980 og utover i fleire samanhengar skarp kritikk mot Mykland for å teikne eit for rosenraudt bilete av det danske styret. Usemja kom særleg fram i synet på skattenivået. Mykland meinte at Noreg i denne perioden var å sjå på som eit lågskatteland. Lunden hevda derimot med empirisk tyngde at dei norske bøndene vart hardt tynte av styresmaktene, som brukte det meste av skatteinntektene i Danmark.

I boka Norsk grålysing (1992) argumenterer Lunden for påstanden om at det fanst ein utvikla norsk nasjonal identitet før 1814. Han gjekk såleis mot det synspunktet som ofte har vorte hevda i nyare norsk historieforsking, nemleg at nordmennene nærmast fekk fridomen i gåve. På same tid engasjerte Lunden seg på nei-sida i kampen om norsk EU-medlemskap. Diskusjonen var oppheta, og Lunden måtte tole å verte skulda for å nøre opp under nasjonalistiske tendensar.