Hallvard Ørsal

Ørsal hadde kunstnarar og spelemenn i ætta, både på fars- og morssida. Ein oldefar på morssida, spelemannen Nils Andersson Sagjen frå Lesja, kom til Todalen sist på 1700-talet. Der fekk han namnet «Gammel-Sagjin», som enno er namnet på ein slått etter han. Fleire av slåttane til Ørsal hadde han etter mora, som tralla dei for han. Ho hadde ei god songrøyst og kunne mange tonar og slåttar til både arbeid og til dans. Desse slåttane lærte Ørsal seg raskt å spele på fela si, og snart vart han ein dugande og omtykt spelemann i bryllaup og andre samankomstar, både i heimbygda og i nabobygdene.

På farssida var han av Rytter-ætta, der det var fleire kunstnarar og spelemenn, blant dei syskenbarnet Henrik Rytter, som var ein kjend lyrikar.

Ørsal bestemte seg tidleg for å byte ut fela med hardingfele, for å hevde seg betre i kappleikar og for å kunne leve som spelemann. Så lenge han spela vanleg fele, heldt han seg til nordmørstradisjonen.

Ved å skifte instrument måtte han lære seg ein annan speleteknikk og til dels også eit anna repertoar, mellom anna slåttar frå «hardingfeledistrikta» og bravurnummer som «Fanitullen» og «Myllargutens meisterstykke». Saman med Ivar Kjellstad og Nils Bakke prøvde han seg som turnerande hardingfelespelar under den nasjonale bølgja først på 1900-talet. Han spela òg mykje saman med Peder Tevik og trekkspelaren Ole Wenge.

Ikkje alle likte dette skifte av instrument. Då Ørsal spela nordmørsslåttar på hardingfele, kom han samtidig til å svekkje respekten for den mest særmerkte nordmørsmusikken på vanleg fele. Likevel er det Ørsal som oftast vert nemnd i kjeldene når det gjeld vidareføring av nordmørstradisjonane, og over heile Nordmøre finn ein spor etter han som spelemann. Han har sjølv komponert mange slåttar, der dei mest kjende er «Neådaling», «Tovass-valsen» og «Helsing til Todalen».