Bjartmar Gjerde

Gjerde voks opp på eit småbruk på Larsnes på Sunnmøre. Småbruket på Larsnes forlét han som 16-åring og drog til Ålesund. Skulegang utover folkeskulen tillét ikkje familieøkonomien. Gjerde ville gjerne ha vidareutdanning og søkte Rovde kommune om garanti for eit lån på 3000 kroner for å gå på realskule, men kommunestyret sa nei. Gjerde skaffa seg likevel noko meir utdanning sjølv i godt vaksen alder. Då gjekk han på Sørmarka folkehøgskule i 1950 og hadde eit studieopphald ved Harvard University i USA i 1964.

Gjerde fekk jobb i Sunnmøre Arbeideravis og skulle samtidig agitere for Arbeidarpartiet i forkant av kommunevalet i 1947. Han sykla rundt og verva abonnentar til avisa og stemmer til partiet, i tillegg til å sjølv skrive i avisa som journalist. Då han gjorde militærteneste i Tysklandsbrigaden skreiv han heim om julefeiringa til offiserane, som hadde utarta til reine fylleorgiar. Artikkelen blei gjengitt i aviser over heile landet. Offiserane reagerte med å arrestere han og halde han inne i fjorten dagar. Saka blei teken opp i Stortinget, noko som gjorde den unge Bjartmar Gjerde til rikskjendis.

I 1953-1958 var Gjerde redaktør av AUF-avisa Fritt Slag. Deretter følgde tre år som formann i AUF, før han i 1961-1962 var han sekretær i Arbeidarpartiets stortingsgruppe. I perioden 1965–1969 var han vararepresentant til Stortinget frå Oslo. I 1963-1981 var han sjefsekretær i Arbeidernes Opplysningsforbund, med fleire mange og lange avbrot frå vervet medan han verka som statsråd, i tillegg til formann i Oslo Arbeidarparti i 1969–1972. Han var medlem av sentralstyret i Arbeidarpartiet frå 1972 til 1981.

Gjerde var medlem av Kringkastingsrådet i 1963–1974, Norsk kulturråd i 1965–1985 og Voksenopplæringsrådet i 1966–1971. Mellom 1989 og 1992 var han medlem av styret for Distriktenes utbyggingsfond.

I 1960- og 1970-åra Gjerde han stadig aktuell til topptillitsverv i Arbeidarpartiet. Han sa nei til å etterfølgje Haakon Lie som partisekretær i 1969. Han kunne ha blitt landsmøtevald redaktør av Arbeiderbladet i 1975, men sa nei. Namnet hans var sterkt framme då spekulasjonane byrja om kven som skulle bli statsminister etter Trygve Bratteli. Gjerde var ikkje interessert og støtta kandidaturet til den gode vennen sin Odvar Nordli. Den solide posisjonen Gjerde hadde i arbeidarrørsla styrkte den politiske autoriteten hans i regjeringa, Stortinget og departementa.

• Arbeidarpartiet
• norsk oljehistorie
• norsk historie 1970–1990

• Egil Helle: Norsk biografisk leksikon 2
• Egil Helle (red.): Olje og energi i ti år 1978–88. En jubileumsbok om Olje- og energidepartementet,1987
• T. Bergh: Storhetstid (1945–1965),bd. 5 av Arbeiderbevegelsens historie i Norge, 1987
• J. Nyhamar: Nye utfordringer (1965–1990),bd. 6 av Arbeiderbevegelsens historie i Norge, 1990