Faktaboks

Anders Celsius
Uttale
cˈelsius
Fødd
27. november 1701, Uppsala, Sverige
Død
25. april 1744, Uppsala, Sverige

Anders Celsius. Portrett måla av Olof Arenius.

.
Lisens: Avgrensa gjenbruk

Anders Celsius var ein svensk astronom, geodet og geofysikar som er mest kjend for å ha bidrege til opprettinga av celsius-temperaturskalaen.

Anders Celsius blei fødd inn i ein akademikarfamilie der både far, farfar og morfar var astronomar. Han viste svært tidleg anlegg for matematikk. I 1730 blei han professor i astronomi ved Uppsala universitet, berre 29 år gammal.

Frå 1732 budde Celsius nokre år i Tyskland, Italia og Frankrike. Han var opphavsmann til, og deltakar i, den franske gradmålingsekspedisjonen til Lappland, som saman med ein liknande ein til Peru, fastslo at Jorda er flattrykt ved polane. I samtida fekk forskinga hans på nordlys stor anerkjenning i Europa.

Celsius føreslo i 1741 ein temperaturskala med 0 gradar ved kokepunktet for reint vatn og 100 gradar ved frysepunktet. Den svenske botanikaren Carl von Linné og instrumentmakaren Daniel Ekström (1711–1755) valde å snu skalaen. Denne skalaen er i dag kjend som celsius-temperaturskalaen og blir brukt internasjonalt.

I 1742 innretta Celsius Sveriges første astronomiske observatorium i Uppsala, utstyrt med instrument han hadde kjøpt inn på reiser i Europa. Han utarbeidde ein forskingsplan for det nye observatoriet, men rakk aldri å gjennomføre planen, då han døydde tidleg av tuberkulose.

Les meir i Store norske leksikon

Faktaboks

Anders Celsius

Kommentarar

Kommentarar til artikkelen blir synleg for alle. Ikkje skriv inn sensitive opplysningar, for eksempel helseopplysningar. Fagansvarleg eller redaktør svarar når dei kan. Det kan ta tid før du får svar.

Du må være logga inn for å kommentere.

eller registrer deg