Ynglinga saga – Store norske leksikon

Soga om ynglingane, er den første av sogene i Heimskringla. Ho skil seg frå dei andre sogene i Heimskringla ved at ho ikkje handlar om éin konge, men fortel om ei slekt, ynglingane. Soga dannar eit bakgrunnsteppe for den norske kongeslekta og fører henne tilbake til eit mytologisk opphav i guden Frøy.

Faktaboks

Også kjend som: Ynglingesaga

I form har Ynglinga saga meir til felles med fornaldersogene enn med kongesogene. Ho er tufta på mytologi, og stoffet ber større preg av segn og eventyr enn av historisk framstilling.

Fleire kvad ligg til grunn for soga, men hovudkjelda er Ynglingatal av Tjodolv frå Kvine. Den tapte Soga om Skjoldungane er òg nemnd som kjelde.

Ynglinga saga vart truleg skriven på 1220–talet, saman med resten av Heimskringla.

Død og lagnad i Ynglinga saga

Som Ynglingatal legg Ynglinga saga stor vekt på måten ynglingane døyr på. Dødsmåten er ofte ærelaus og tragisk eller tragikomisk: Kongane døyr av sjukdom, blir hengde og drepne av dyr, og brør drep kvarandre. Fjolne druknar i eit ølkar, ein mare kveler Vanlande, ein høygaffel treffer Dag, Domalde blir ofra, Ånund døyr i eit skred, og Ingjald blir brend inne. Dette er eit påfallande mønster. Religionshistorikaren Gro Steinsland ser dette mønsteret i lys av myten om Frøy og jotunkvinna Gerd og meiner framstillinga av lagnaden til ynglingekongane er prega av dette.

Overlevering

Ynglinga saga er bevart i tre handskrifter som vi kjenner til frå mellomalderen, Kringla, Codex Frisianus og Jöfraskinna. Omsetjaren Peder Claussøn Friis har brukt eit fjerde, men det er no tapt.

Les meir i Store norske leksikon

Litteratur

Jørgensen, Jon Gunnar (utg.) 2000: Ynglinga saga etter Kringla (AM 35 fol). Universitetet i Oslo.
Steinsland, Gro 1991: Det hellige bryllup og norrøn kongeideologi. Oslo.

Kommentarar

Kommentarar til artikkelen blir synleg for alle. Ikkje skriv inn sensitive opplysningar, for eksempel helseopplysningar. Fagansvarleg eller redaktør svarar når dei kan. Det kan ta tid før du får svar.

Du må være logga inn for å kommentere.

Fagansvarleg for Norrøn litteratur

Børge Nordbø

Magister i norrøn filologi